Δημοσίευση επισκεπτών HodlX Υποβάλετε την ανάρτησή σας
Με τα κράτη που συζητούν τη δυνατότητα δημιουργίας εντελώς ψηφιακών νομισμάτων, η συζήτηση για τη θέση των μετρητών στην κοινωνία έχει ενταθεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η γνώμη που διατυπώθηκε πρόσφατα από τον Giovanni Pitruzella, γενικό εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CJEU), ενδιαφέρει τόσο τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την κρατική καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών. Το κύριο συμπέρασμα ήταν ότι το δικαστήριο διαπίστωσε ότι το δικαίωμα ενός ατόμου να πληρώνει για υπηρεσίες σε τραπεζογραμμάτια ευρώ πρέπει να προστατεύεται, με πολύ περιορισμένες εξαιρέσεις από τον κανόνα.
Ελευθερία μέσω μετρητών
Ενώ η γνώμη του CJEU είναι μη δεσμευτική, τα λόγια της Pitruzella ενίσχυσαν τα επιχειρήματα σχετικά με τη σημασία των μετρητών ως έμβλημα και μέσο για την έκφραση προσωπικής ελευθερίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
«Η έννοια του νόμιμου χρήματος όσον αφορά τα τραπεζογραμμάτια ευρώ […] πρέπει να εκληφθεί ως κατ ‘αρχήν την υποχρεωτική αποδοχή των τραπεζογραμματίων ευρώ από τον πιστωτή μιας υποχρέωσης πληρωμής,» Pitruzella γράφει.
Οι ιδέες που υποστηρίζουν τα λόγια του γενικού εισαγγελέα αφορούν τη σημασία των μετρητών στην προστασία των ατόμων από τους αδικαιολόγητους ελέγχους, καθώς και την ουσιαστική σχέση μεταξύ των μετρητών και της έννοιας του νόμιμου χρήματος.
Η υπό εξέταση υπόθεση αφορούσε μια εταιρεία που αρνήθηκε να δεχτεί πληρωμές σε μετρητά, ένα ζήτημα που έχει συζητηθεί σε διάφορες μορφές σε ολόκληρη την ΕΕ και πέραν αυτής. Τελικά, η Pitruzella υποστήριξε ότι στην ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ υπάρχει «υποχρέωση των δημόσιων αρχών να αποδεχθούν τραπεζογραμμάτια ευρώ εάν προορίζονται να εκπληρώσουν τις υποχρεωτικές υποχρεώσεις πληρωμής».
Βασικά, τόνισε ότι παρόλο που οι εξαιρέσεις μπορούν να βασίζονται σε λόγους «καλής πίστης» ή για λόγους δημόσιου αγαθού, δεν μπορούν να βασίζονται «μόνο σε λόγους διοικητικής πρακτικότητας ή εξοικονόμησης κόστους».
Η γνώμη της Pitruzella τάσσεται υπέρ δύο ατόμων που είχαν επιβληθεί τέλη καθυστερημένης πληρωμής επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν μια γερμανική ραδιοτηλεοπτική εταιρεία μέσω μιας από τις προτιμώμενες μεθόδους πληρωμής της. Η απόφαση του γενικού εισαγγελέα έπληξε επιχειρήματα υπέρ της εξάλειψης των μετρητών, αμφισβητώντας την επιβολή κρατικών ελέγχων σχετικά με τον τρόπο και με ποια μορφή οι καταναλωτές πραγματοποιούν πληρωμές.
Γιατί αυτή η γνώμη είναι σημαντική
Τα τελευταία χρόνια, ο δημόσιος διάλογος αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που ανέκυψαν μετά την εμφάνιση τεχνολογικά διευκολυνμένων μεθόδων πληρωμής, όπως χρεωστικές κάρτες, ψηφιακές πληρωμές και ψηφιακά νομίσματα.
«Ανεξάρτητα από τις τεχνολογικές εξελίξεις και την ποικιλία μεθόδων πληρωμής, η μόνη πραγματικά ιδιωτική συναλλαγή, στην οποία κανένας τρίτος (δημόσιος ή ιδιωτικός) δεν έχει μάτι, είναι μετρητά» γράφει ένας δημοσιογράφος Ιστού.
Για να το κατανοήσουμε αυτό, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν σαφείς διαφορές μεταξύ μετρητών και ψηφιακών μέσων πληρωμής. Τα μετρητά δεν είναι ψηφιακά ανιχνεύσιμα όπως οι διαδικτυακές πληρωμές. Τα μετρητά δεν απαιτούν διαμεσολαβητή για να λειτουργήσει μια συναλλαγή, ούτε υποδομή μέσω της οποίας θα γίνει η επεξεργασία αυτής της συναλλαγής. Η χρήση μετρητών είναι να κάνετε μια οικονομική επιλογή που δεν απαιτεί επικύρωση από καμία δημόσια ή ιδιωτική αρχή.
Simmel για χρήματα και ελευθερία
«Το χρήμα είναι πραγματικά αυτή η μορφή ιδιοκτησίας που απελευθερώνει αποτελεσματικότερα το άτομο από τα ενοποιητικά ομόλογα που εκτείνονται από άλλα αντικείμενα κατοχής», υποστηρίζει Ο Georg Simmel, ο Γερμανός φιλόσοφος του 19ου αιώνα στο μεγάλο του έργο, The Philosophy of Money.
Αυτό που ισχυρίστηκε ο Simmel είναι ότι τα χρήματα δίνουν τη δυνατότητα στα άτομα να αυτοπροσδιορίζονται μέσω των επιλογών τους – των ελευθεριών τους. Αντί να έχουν μια ταυτότητα αποκλειστικά και δυναμικά πάνω τους ως συνέπεια του συγκεκριμένου εμπορίου ή του σταθμού τους στη ζωή, τα χρήματα τους δίνουν μια απρόσκοπτη ευκαιρία να δημιουργήσουν τη δική τους εικόνα μέσω των οικονομικών αποφάσεων που λαμβάνουν.
Εναλλακτικές λύσεις έναντι των μετρητών που χειρίζονται οι θεωρίες του Simmel, όπως οι ψηφιακές πληρωμές, ενώ επιτρέπουν μέρος αυτής της ελευθερίας, δεν μπορούν ποτέ να είναι αληθινά ισοδύναμα μετρητών, καθώς απαιτούν μια μορφή ελέγχου τρίτων ή άλλης.
Αυτές οι εναλλακτικές λύσεις παρέχουν ελευθερία επιλογής σχετικά με τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που αγοράζει κάποιος με τις ανταμοιβές της εργασίας του. Ωστόσο, στερούνται αυτής της δεύτερης διάστασης, εκείνης της προστασίας από παράλογη παρακολούθηση και έλεγχο – ελευθερία που συμβαδίζει με τις δημοκρατικές αρχές που στηρίζουν την ΕΕ.
Η κοινωνία διατηρεί μια ένταση μεταξύ τάξης – της ενοποιητικής δύναμης – και της προσωπικής ελευθερίας – των δικαιωμάτων του ατόμου. Αν προχωρήσουμε πολύ μακριά, τα πράγματα δεν θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά και αν προχωρήσουμε πολύ αντίθετα, τα άτομα πρέπει να υποστούν καταπίεση. Αυτή η ισορροπία είναι λεπτή και σε συνεχή ροή. Τα μετρητά είναι ένα από τα θεμέλια της σύγχρονης κοινωνίας, η οποία σταθεροποιεί αυτή τη ροή. Για το λόγο αυτό, οι πολίτες της ΕΕ θα πρέπει να είναι ικανοποιημένοι που το CJEU έχει επιβεβαιώσει τα μετρητά ως συνταγματική ελευθερία.
Luke Moriarty
Καναδάς συνεργάτης, ο οποίος εργάστηκε τρεις δεκαετίες για τοπικές και εθνικές διοικήσεις. Είμαι πλέον συνταξιούχος και παρακολουθώ στενά θέματα που σχετίζονται με μετρητά και ψηφιακά νομίσματα.
Προτεινόμενη εικόνα: Shutterstock / Zwiebackesser
